Blik op de koers

Vermogensbeheer vinden mensen vaak een vaag begrip. Het komt dan ook regelmatig voor, wanneer ik aan kennissen vertel wat voor werk ik doe, dat ik even moet uitleggen wat een vermogensbeheerder is en wat voor werkzaamheden die precies doet. Een vriendin stelde mij laatst op een verjaardag een soortgelijke vraag: “Maar waarom zou je een vermogensbeheerder nodig hebben? Beleggen kan ik toch gewoon zelf? Ik koop een wereldwijd aandelenmandje en ik blijf er jarenlang gewoon vanaf.”

Haar suggestie om een wereldwijd gespreid aandelenmandje te kopen, vertelde mij dat ze over best wat kennis van de beschikbare financiële producten en van risicospreiding beschikt. Veel mensen, die willen starten met beleggen, hebben niet de zin, tijd of affiniteit om zich te verdiepen in het financiële doolhof en geven dit dan ook graag uit handen aan een expert. Haar strategie veronderstelt verder wel een aanzienlijke dosis zelfbeheersing en rationaliteit om als belegger een weloverwogen keuze te maken voor een beleggingsproduct en hier vervolgens heel lang vanaf te blijven. En hoewel we vaak zelf denken dat we rationeel zijn in ons handelen, is dit in de realiteit toch meestal niet het geval.

Als mens zijn wij in de basis rationele wezens. We hebben de capaciteit tot rationeel nadenken, in tegenstelling tot dieren, en er wordt dan ook van ons verwacht dat we rationele beslissingen nemen door bij een vraagstuk de kosten en baten tegen elkaar af te wegen en alle mogelijke alternatieven te beoordelen. In het dagelijks leven hebben we meestal niet de tijd om iedere beslissing of actie - of dit nu het bepalen van de route naar je werk betreft of het strikken van veters - te analyseren. Ons brein heeft daarom twee mechanismen om gedachtes te verwerken en tot een oordeel of beslissing te komen. Grondlegger van de gedragseconomie, Daniël Kahneman, typeerde deze wijze van denken als Systeem 1 en Systeem 2 denken. Bij Systeem 1 worden gedachtes automatisch, snel, intuïtief en onbewust verwerkt door middel van shortcuts en stereotypes. Systeem 2 is een langzame, bewuste en analytische wijze van informatie verwerken.

Wij denken vaak dat we beslissingen hebben genomen op een rationele, weloverwogen wijze, maar uiteindelijk is ons automatische en intuïtieve denksysteem de standaard als we knopen doorhakken. En dit is helemaal niet erg, want als we alles rationeel en weloverwogen zouden beslissen, zou dit veel te veel tijd kosten en zou ons hele leven vastlopen.
Maar door ons snelle en intuïtieve Systeem 1 denken zijn we wel kwetsbaar voor cognitieve ‘foutjes,’ omdat we minder tijd nemen om acties en beslissingen goed te overdenken. Deze cognitieve “foutjes’ kunnen ervoor zorgen dat onze (financiële) beslissingen slechter uitpakken.

Zo zijn wij geneigd om alleen informatie tot ons te nemen, te gebruiken en te herinneren die onze eigen ideeën en wereldbeeld bevestigt (ook wel bekend als confirmation bias). Bij het nemen van beleggingsbeslissingen kan dit bijvoorbeeld betekenen dat je alleen nieuws of analyses in aanmerking neemt, die aansluiten bij je eigen vooruitzichten, en je daarnaar gaat handelen. Een anti-Trump belegger zal sneller handelen naar aanleiding van een nieuwsbericht dat bijvoorbeeld de herverkiezing van Trump slecht zou uitpakken voor de Amerikaanse economie.
Dit kan ertoe leiden dat deze belegger al zijn Amerikaanse beleggingen verkoopt en alleen de focus legt op bedrijven of een bedrijfssector die aansluiten op eigen interesses of affiniteit, waardoor de portefeuille veel minder goed gespreid is en daarmee een groter risico op koersverlies loopt.

Daarnaast zijn we geneigd om meer belang te hechten aan informatie en voorbeelden, die we gemakkelijk kunnen herinneren (bekend als availability bias). Ken jij een vriend die met beleggen een groot verlies heeft gemaakt en daarmee een deel van z’n vermogen verloor? Dan zal je misschien pessimistischer en voorzichtiger tegenover beleggen staan, dan wanneer je een positieve ervaring van dichtbij hebt meegemaakt. Wellicht heb je wel wat geld in bitcoins geïnvesteerd na het herhaaldelijk horen van positieve nieuwsberichten of succesverhalen van kennissen of collega’s over de cryptovaluta, zonder je echt goed te verdiepen in bitcoins en dan blijkt het toch een veel risicovollere belegging te zijn dan je dacht. Dit komt ook omdat we als mensen geneigd zijn op een bepaalde manier te handelen juist omdat de massa dit ook doet. Vaak steekt in onzekere tijden deze neiging de kop op: als beurskoersen dag na dag flink dalen en je ziet dat andere beleggers hun portefeuille in de verkoop doen, zijn we toch geneigd om dit zelf ook te doen. 
Want als zoveel anderen dit doen, ben ik gek als ik dit ook niet doe?

En dan is er ook nog de pijn van verliezen, die we veel sterker ervaren dan het geluk van het winnen. Onderzoek wijst uit dat als we iets verliezen, dit meer dan twee keer zoveel emotionele impact heeft als winnen. We vinden het dus véél erger om € 100 te verliezen, dan dat we het fijn vinden om € 100 te winnen. Daarom neigen we ernaar om situaties te vermijden waarbij we financieel verlies lijden (bekend als verliesaversie). Als belegger kan jij hierdoor, zodra je de beurskoersen flink omlaag ziet duiken, beslissen om jouw beleggingen te verkopen en zo verder verlies te voorkomen. Maar dit verkoopgedrag kan juist leiden tot grotere financiële verliezen, dan wanneer je rustig was gebleven en de beleggingen had aangehouden.

Beleggen, kun je dat nou gewoon zelf? De vraag is of je op bepalende momenten de goede beslissingen kunt nemen en ook echt jarenlang van je beleggingen kunt afblijven. Een vermogensbeheerder is een professionele belegger met vele jaren van beleggingservaring binnen het team en daarom kunnen wij, als vermogensbeheerder, trends, nieuws en marktbewegingen objectief bekijken en in historisch perspectief plaatsen. We hebben de ruimte en tijd voor zorgvuldige analyses en laten ons niet leiden door de grillen van de markt. Daarnaast kijken we op een meer neutrale wijze en vanuit een grotere professionele betrokkenheid naar het door jou te beleggen vermogen, dan wanneer je dit zelf zou beleggen. Daardoor is verliesaversie minder aanwezig en wordt er juist gefocust op jouw lange termijn beleggingsdoelen. Geef je het beleggen van jouw vermogen uit handen aan een vermogensbeheerder, dan kunnen wij jou behoeden voor de vele valkuilen waar je onbewust door jouw eigen automatische piloot ingelokt kunt worden.

Willemijn Drost is vermogensplanner bij De' Medici Vermogensbeheer.

Wilt u uw financiële zorgen uit handen laten nemen?